روز جهانی زنبور عسل 2023 - World bee day
20 می مصادف با 30 اردیبهشت ماه، از طرف سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی زنبور World bee day نامگذاری شده است. انتخاب یک روز در تقویم رسمی جهانی در جهت توجه بیشتر به اهمیت نقش بسیار بی بدیل زنبورها و سایر گرده افشان ها در سلامت کره زمین و بشریت صورت گرفته است. در واقع در این روز فرصتی را برای دولت ها، سازمان ها، جامعه مدنی و کلیه عموم مردم در همه کشورها فراهم می کند تا اقداماتی در جهت محافظت و تقویت گرده افشان ها و زیستگاه های آنها ، بهبود فراوانی و تنوع آنها و همچنین پشتیبانی از توسعه پایدار زنبورداری ارائه نمایند.
20 می مصادف با 30 اردیبهشت ماه، از طرف سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی زنبور عسل World bee day نامگذاری شده است. انتخاب یک روز در تقویم رسمی جهانی در جهت توجه بیشتر به اهمیت نقش بسیار بی بدیل زنبورها و سایر گرده افشان ها در سلامت کره زمین و بشریت صورت گرفته است. در واقع در این روز فرصتی را برای دولت ها، سازمان ها، جامعه مدنی و کلیه عموم مردم در همه کشورها فراهم می کند تا اقداماتی در جهت محافظت و تقویت گرده افشان ها و زیستگاه های آنها ، بهبود فراوانی و تنوع آنها و همچنین پشتیبانی از توسعه پایدار زنبورداری ارائه نمایند. پیشنهادی که توسط جمهوری اسلوونی با حمایت فدراسیون بین المللی زنبورداران Apimondia و FAO ارائه شده است، برای بزرگداشت روز جهانی زنبور در 20 می هر سال ، با تأیید مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2017 روبرو شد. دلیل انتخاب این روز به جهت سالروز تولد آنتون جانشا Anton Janša یکی از پیشگامان پرورش زنبورعسل در کشور اسلوونی صورت گرفته است.
زنبورها، و سایر حیواناتی که در گرده افشانی گیاهان نقش دارند، مانند پروانه¬ها، خفاش¬ها و برخی پرندگان، نه تنها به طور مستقیم در زنجیره غذایی شرکت دارند، بلکه کلید حفظ تنوع زیستی هستند. درواقع، می¬توان آنها را نگهبانان خطرات محیط-زیست دانست. این گروه از جانوران، مورد تهدید فزاینده¬ای در اثر فعالیت¬های انسانی هستند. حشرات مهاجم، حشره¬کش¬ها، تغییر کاربری زمین¬ها، و کشت و زرع¬های تک¬گیاه باعث کاهش مواد مغذی در دسترس زنبورها شده و تهدیدی برای کلونی-های زنبور محسوب می¬شوند.
حدود 20000 گونه مختلف زنبور و ده نوع زنبور عسل در سراسر جهان وجود دارد. امروزه مشخص شده است که بیش از 90 گیاه برای گرده¬افشانی به زنبور عسل وابسته هستند. علاوه بر اهمیت زیست¬محیطی، زنبورها از نظر اقتصادی هم بسیار ارزشمند هستند؛ به طوری که گفته می¬شود در امریکا، گرده¬افشانی زنبور عسل به تنهایی بالغ بر 14 بیلیون دلار در سال در زمینه کشاورزی ارزش دارد. نکته قابل توجه این است که در کنار موارد گفته شده، زنبورهای عسل به علت تولید عسل و سایر محصولات، ازجمله موم، بره¬موم و گرده هم بسیار در اقتصاد اهمیت دارند. درنتیجه، در نظر گرفتن روزی خاص در تقویم برای برجسته کردن این گونه جانوری و مطرح کردن تهدیدهای حیاتی و مشکلات پرورشی در مورد آنها، از نظر زیستی و اقتصادی امری مفید و لازم بوده است.
زنبورها به عنوان مهمترین گرده افشان های طبیعت سهم موثری در گرده افشانی و تولید بذر و میوه و در ادامه تنوع و تکثیر گونه های گیاهی زراعی، باغی و از آن مهمتر گیاهان مرتعی دارند و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم زنبورها در جوامع گیاهی و توسعه پایدار باعث شده است که در بسیاری از کشورها تنوع زنبورها به عنوان نبض سلامت اکوسیستم لحاظ گردند. تاثیرگذاری زنبورها در گرده افشانی به عنوان مهمترین فایده این حشرات ارزشمند برای بشر از یک سو و تولید طیف متنوعی از محصولات طبیعی و سلامت محور همچون عسل، ژل رویال، گرده گل، بره موم و زهر زنبورعسل از سوی دیگر باعث شده است که این نظریه ارائه شود که بیشتر از آن که زنبورها به انسان ها احتیاج داشته باشند این ما هستیم که به زنبورها نیازمند هستیم. اما متاسفانه سیاست های غلط سیاست مداران و مسئولین در چند دهه اخیر همراستا با گرم شدن کره زمین و کاهش جوامع زیستی زنبورها منجر به کاهش تنوع گونه ای زنبورها در دنیا و کاهش جمعیت زنبورعسل در بسیاری از کشورها به ویژه آمریکا شده است و زنگ خطر انقراض گونه های بومی زنبور در این کشور به صدا آمده است. همه شواهد و قرائن علمی ما را مصمم تر نموده است که برای ادامه زندگی در کره زمین به زنبورها محتاج هستیم و بایستی بیش از پیش هوای زنبورها به ویژه زنبورعسل را داشته باشیم. زنبورعسل نبض حیات کره زمین و بشریت است.
مهمترین دلایل انقراض زنبورها و کاهش جمعیت زنبورهای عسل در دنیا:
- کاهش اکوسیستم های طبیعی زیست زنبورها با تخریب زیست بوم ها
- افزایش سیستم های تک کشتی و کاهش منابع شهد و گرده مورد استفاده گرده افشان ها و زنبورعسل
- استفاده بی رویه و غیراصولی از نهاده های شیمیایی اعم از سموم و آفت کش ها به ویژه سموم گروه نئونیکوتینوئیدها
- عدم حمایت های لازم از زنبورداران به عنوان حافظان محیط زیست
آقای عسل به عنوان یک واحد تخصصی فعال در صنعت زنبورداری کشور که در ارتباط تنگاتنگ با زنبورداران پرتلاش در سراسر ایران است سعی دارد با معرفی این روز به اهمیت بسیار زیاد زنبورها در زندگی بشر بپردازد و معتقدیم دنیای بدون زنبورعسل جای قشنگی نیست و صیانت از زنبورها در واقع حفظ طبیعت است. فرهنگ سازی در زمینه برای صیانت از زنبورها وظیفه یکایک ماست.