دود دادن زنبور عسل دقیقا یعنی چه و آیا به زنبورها آسیب می زنه؟
دودی چی هست؟
دودی یا Smoker یکی از ابزارهای مهم زنبورداری محسوب میشود. این دستگاه برای اولین بار به این شکل امروزی توسط یک مخترع آمریکایی به نام موزس کوئینبی اختراع شد. دودی زنبورداری در ابعاد و اشکال بسیار مختلفی ساخته شده است اما کارکرد همه آن ها یکسان است. در زنبورداری سنتی بسیاری از کشورها استفاده از برگ درختان، چوب های پوسیده و یا ساقه برخی از گیاهان جهت تولید دود استفاده میشود.
زنبورداران برای چه از دودی استفاده می کنند؟
در هنگام بازدید کندو توسط زنبوردار، نظم کندو بهم می ریزد و به همین دلیل زنبورها جهت حفاظت از کلنی خود رفتار تهاجمی از خود نشان می دهند و در صورت نیش زدن یکی از زنبورها با تولید فرمون های خاص سایر زنبورها نیز تحریک به نیش زنی شده و نظم کندو و حتی زنبورستان به طور کل بهم می ریزد. زنبورداران در هنگام بازدید کندو به طور معمول ابتدا به وسیله دودی چند بار به میزان خیلی کم به کندو دود می دهند. این دود باعث کاهش رفتار تهاجمی زنبورعسل می شود و بازدید کندو به سهولت بیشتری انجام می شود. با این کار زنبورهای روی قاب ها با دود دادن به قسمت های پایین تر کندو مراجعه کرده و شروع به مصرف عسل می نمایند و نیش زنی کلنی کمتر می شود.
آیا استفاده از دودی به زنبورها آسیب می زند؟
برخی از افراد به ویژه طبیعت دوستان این ادعا رو دارند که زنبورداران با دود دادن زنبورهای عسل کاملا از بین می روند و این رفتار انسانی نیست که زنبورعسل به خاطر انسان از بین رود. قطعا و بدون شک حفاظت از زنبورعسل، به عنوان یکی از مهمترین گرده افشان های طبیعت که در کره زمین نقش بسیار مهمی دارد؛ وظیفه یکایک ماست و در این بین زنبورداران علاوه بر علاقه وافری که به زنبورداری دارند چون زنبورعسل تنها سرمایه حرفه شان است و رزق و روزی شان از زنبورعسل تامین می شود بیشترین تلاش رو برای حفاظت از این حشره ارزشمند دارند. فقط کافیست یک روز به زنبورستان مراجعه کنید و متوجه بشید که خیلی از زنبورداران حرفه ای حتی راضی به از بین رفتن یک زنبورعسل نیستند چه بسا این که خواسته باشند با دود دادن کلنی را از بین ببرند. واقعیت این است که دود دادن فقط باعث میشه رفتار تهاجمی زنبورعسل کمتر شود و بازدید از کندو به راحتی انجام شود و بعد از چند دقیقه از دود دادن کلنی نظم و رفتار طبیعی خود را از سر می گیرد و هیچ زنبوری از بین نمی رود! خیلی از زنبورداران نیز با توجه به تجربه بالایی که دارند جهت بازدید از بسیاری از کندوهای یک زنبورستان از دودی استفاده نمی کنند و تنها در موارد خاص و در شرایطی که کلنی ها رفتار تهاجمی بالایی دارند از دودی استفاده می کنند آن هم به میزان خیلی کم که به هیچ وجه آسیب خاصی به کلنی وارد نمی کند. رفتار تهاجمی هر کلنی زنبورعسل تحت تاثیر نژاد زنبورعسل، شرایط شهد و گرده در مرتع، وضعیت آب و هوایی و میزان ذخیره عسل کندو می باشد. به طور معمول نژاد های اصلاح شده زنبورعسل همچون کارنیکا در مقایسه با نژاد بومی آرام تر هستند و در اکثر شرایط جهت بازدید این کلنی ها، استفاده از دودی ضرورتی ندارد.
جمع بندی: دود دادن زنبور عسل جهت کاهش رفتار تهاجمی کلنی مورد استفاده قرار می گیرد و هیچ خطر خاصی برای زنبورعسل ندارد و مطمئن باشید که زنبورداران حتی برای یک دونه زنبورعسل احترام خاصی قائل هستند. حشره ای که خداوند به آن وحی کرده است و در تمام فرهنگ ها و ملل مختلف مورد احترام است نیازمند حمایت بیشتر یکایک ماست و زنبورداران قدردان تلاش و زحمت شبانه روزی زنبورعسل هستند.
