از دیرباز تصور همه ما از عسل یک ماده درمانی، شفابخش و دارویی بوده است و در تمامی فرهنگ ها و حتی مذاهب که با عسل در ارتباط بوده اند به نقش بسیار مهم عسل به عنوان دارو توجه ویژه ای شده است.
عسل یک ترکیب ویژه از قندهای ساده و زودهضم و مقادیر موثری از ترکیبات دارویی است که اگرچه میزان این مواد خیلی زیاد نیست اما در همان دوز اثرات دارویی و درمانی عسل را شامل می شوند.
حال بسته به منطقه برداشت عسل و منابع شهد، گرده و حتی بره موم ورودی به کندو این مواد موثره می تواند متفاوت باشد و همین تفاوت ها در وهله اول در ویژگی های ظاهری عسل به ویژه رنگ عسل تفاوت ایجاد می کند.
علاوه براین عامل اصلی عطر و طعم و مزه عسل نیز هستند.
عسل واقعا عصاره و معجزه طبیعت است و شناخت کامل و دقیق عسل از زوایای گوناگون به ویژه مواد موثره دارویی هریک از عسل ها نیاز به تحقیقات علمی بسیار زیادی دارد و می توان اذعان کرد که دانسته های ما از عسل در مقایسه با ندانسته های ما از این ترکیب شگفت انگیز بسیار ناچیز است.
امید است در سایه حمایت از طرح های پژوهشی امکانی برای این مهم فراهم گردد.
اگر علاقه مند به شناخت این مواد موثره هستید می توانید در ادامه این مقاله یک درک جامع از این موضوع داشته باشید. پس با ما همراه باشید.
خواص درمانی بالقوه عسل از جمله اثرات آنتی‌بیوتیکی، آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی تحت تاثیر ترکیبات فنولی به‌عنوان مهمترین ترکیبات زیستی فعال عسل نسبت داده‌می‌شود.
آنزیم‌ها، اسیدهای آلی، ویتامین‌ها، آمینواسیدها و پروتئین‌ها از دیگر ترکیبات موثره عسل می‌باشند.
ترکیبات فنولی موجود در عسل اغلب منشأ گیاهی داشته و جز ترکیبات ثانویه موجود در شهد، گرده، عسلک و بره‌موم هستند و مقادیر کمی از آن نیز توسط زنبورعسل در حین فرآوری شهد خام به عسل افزوده می‌شود.
میزان این ترکیبات فنولی در عسل‌ها در محدود 5 الی 1300 میلی‌گرم در کیلوگرم اندازه‌گیری شده‌است.
فنولیک‌اسیدها، فلاونوئیدها و مشتقات اسیدهای فنولیک مهمترین ترکیبات پلی‌فنولی عسل می‌باشند.
از فنولیک اسیدهای مهم عسل می‌توان به مشتقات بنزوئیک اسید و سینامیک اسید همچون اسید گالیک، کوماریک اسید و کافئین اشاره‌کرد.
فلاونوئیدها دسته مهمی از رنگدانه‌های گیاهی بوده و از مهمترین این ترکیبات در عسل می‌توان به فلاونول‌ها (همچون میریستین، کامفرول و کوئرستين)، فلاون‌ها (کریزین و آپی‌ژنین)، فلاوانول‌ها (کاتچین)، فلاوانون‌ها (هسپریدین، پینوسمبرین، پینوبانکسین و نارانجنین)، ایزوفلاون‌ها و آنتوسیانین‌ها نام برد. مقادیری از ترکیبات فلاونوئیدی موجود در عسل منشأ بره‌موم دارد و بدین جهت می‌توان عنوان کرد که بخشی از خواص دارویی و درمانی عسل به جهت وجود مقادیری از بره‌موم در آن می‌باشد.
این بره‌موم‌ها در زمان ذخیره عسل در درون حجرات مومی به عسل افزوده می‌شوند.
برخی از ترکیبات پلی‌فنولی عسل نیز منشأ شهد و گرده داشته و در این صورت می‌توان از این ترکیبات در تشخیص منشأ گیاهی عسل استفاده کرد.
بررسی‌های فیزیکوشیمیایی عسل‌ها مشخص نموده‌است که در عسل‌های تیره‌رنگ، اسیدفنولیک بیشتر اما فلاونوئید کمتری از عسل‌های روشن وجود دارد.
میزان و نوع ترکیبات پلی‌فنولی موجود در عسل می‌تواند به‌عنوان شناساگر گیاهی و جغرافیایی عسل‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
به طور مثال کوئرستين در عسل آفتاب گردان، کامفرول در عسل رزماری، کوماریک اسید و اسیدهای فرولیک در عسل شاه بلوط، روزمارینیک اسید در عسل آویشن، هسپریدین در عسل مرکبات و در عسل اسطوخودوس لوتئولین و نارینجنین به‌عنوان شناساگر مولکولی عسل تک‌گیاه شناخته می‌شوند.
اگر هدف شما خرید یک عسل دارویی است می توانید از بین تنوع بالایی از عسل های آقای عسل انتخاب درستی داشته باشید و در صورت کسب اطلاعات بیشتر می تونید با کارشناسان آقای عسل تماس بگیرید و به صورت کاملا تخصصی در انتخاب نوع عسل مدنظر شما کنارتون هستیم.
منبع: کتاب دانستنی های محصولات زنبورعسل، تالیف مهندس محمد رفاهی
