الزاماً بر اساس رنگ عسل نمی‌توان به طبیعی یا تقلبی بودن عسل پی برد. اگرچه متخصصین بر اساس رنگ عسل اطلاعاتی در زمینه منشأ گیاهی آن به‌دست می‌آورند. رنگ عسل بسته به منشا گیاهی آن و عوامل رنگ‌زای شهد از روشن تا تیره متغیر است. برای مثال عسل اقاقیا دارای رنگ زلال و آب‌گون هست و هرچه میزان غالبیت شهد اقاقیا در عسل بیشتر باشد رنگ عسل روشن‌تر است و یا این‌که رنگ عسلک ترنگبین قهوه‌ای تیره است. علاوه بر منشأ گیاهی عسل عوامل دیگری نیز در رنگ عسل مؤثر هستند. به‌عنوان مثال عسل‌های بهاره روشن‌تر از عسل‌های پاییزه است. اگر جریان شهد ورودی به کندو زیاد و فراوان باشد و مدت زمان فرآوری توسط زنبورعسل کم باشد رنگ عسل تولیدی روشن‌تر است و زمانی که جریان شهد کم و مدت‌زمان فرآوری زنبورعسل زیاد باشد رنگ عسل تیره‌تر خواهد بود. البته توجه داشته باشید نوع ظرف و میزان حجم عسل در داخل ظرف می تواند در رنگ ظاهری عسل تفاوت ایجاد کند و یک نوع عسل یکسان در دو ظرف متفاوت روشن تر و یا تیره تر به نظر برسد. به طور مثال در ظروف مات عسل تیره تر از ظروف شفاف به نظر می رسد. اگرچه تنوع رنگ عسل‌های طبیعی از روشن تا سیاه متغیر است و الزاما نمی توان عنوان کرد که عسل تنها بایستی رنگ روشن و یا تیره داشته باشد اما رنگ عسل در آزمایشگاه و برای کارشناسان عسل حاوی اطلاعات ارزشمندی از منشا گیاهی و کیفیت آن می‌باشد که این امر نیازمند تجربه و دانش عسل شناسی است.
رنگدانه های طبیعی مسئول رنگ عسل هستند که از مهمترین آن می توان به پلی فنول ها، کارتنوئیدها، زانتوفیل ها و آنتوسیانین ها نام برد. ترکیب قندی، آمینواسیدها، مواد معدنی و اسیدهای آلی از دیگر عوامل موثر در رنگ عسل‌ها می‌باشد که همه این موارد تحت تاثیر منشا گیاهی و غالبیت شهد گیاهان است.
عسل‌های تیره‌رنگ (قهوه‌ای تا سیاه‌رنگ):
عسلک‌ها دارای رنگ بسیار تیره هستند و در صورت غالبیت بالا از رنگ‌های قهوه‌ای تیره تا سیاه‌رنگ متغیر هستند از جمله عسلک ترنگبین، عسلک بلوط و عسل سیاه دانه، عسل شوید
عسل‌های تک‌گل از جمله عسل‌های دیوخار، رازیانه، گشنیز، زرشک، عناب، کنار (در ابتدا روشن‌تر اما به‌تدریج تیره‌تر و در نهایت تا سیاه‌رنگ)، عسل گل گندم، عسل برازمبل، عسل علف پرستو و عسل گیلاس دارای رنگ قهوه‌ای تا قهوه‌ای تیره هستند.
عسل‌های پاییزه در مقایسه با عسل‌های بهاره رنگ تیره‌تری دارد و هرچه مدت‌زمان فرآوری عسل توسط زنبورعسل افزایش یابد رنگ عسل تیره‌تر خواهد شد و این تحت تاثیر افزایش میزان بره موم های موجود در عسل است.
عسل‌های روشن (زلال و آب‌گون تا زرد طلایی):
عسل اقاقیا، پنبه، هندبید و چوبک جز روشن‌ترین عسل‌های ایران محسوب می‌شوند و زلال و آب‌گون تا بی‌رنگ هستند.
عسل مرکبات دارای رنگ زرد روشن بوده که البته به‌تدریج رنگ تیره‌تری به خود می‌گیرد.
عسل‌های تیره نیام داران از جمله عسل خارشتر، یونجه (یونجه معمولی، یونجه زرد و یونجه سفید)، اسپرس، شبدرها و اغلب گون‌ها (گون زرد، گون گزی و گون کتیرا) دارای رنگ زرد روشن تا زرد طلایی هستند.
عسل‌های گیاهان تیره شب‌بو از جمله کُلزا، منداب و همچنین عسل‌های عشقه، تمشک، کلپوره و آفتاب‌گردان نیز جز عسل‌های روشن محسوب می‌شوند.
عسل‌های تغذیه‌ای که زنبورعسل با شربت شکر تغذیه شده است در مقایسه با عسل‌های طبیعی از رنگ روشن‌تری برخوردارند و عسل‌های کاملاً تغذیه‌ای دارای رنگ زرد روشن، شفاف و اصطلاحاً شیشه‌ای هستند.
انبارداری و حرارت دادن عسل موجب تیره‌تر شدن عسل می‌گردد و این تیره‌تر شدن در عسل‌های روشن از جمله مرکبات و یونجه بسیار محسوس خواهد بود.
